ANA  ARIYI  TANIYALIM

                   Evvela sizi selamların en yücesi olan Allahın selamıyla selamlıyorum (Esselamu Aleykum Verahmetullahi Veberekatu)

 

             


 Ana arı kovanın devamlılığını sağlayan tek arıdır normalde kovanda işçi arı,erkek arı ve ana arı vardır,Erkek arılar döllenmemiş yumurtadan çıkar,işçi arılar ve ana arı döllenmiş yumurtadan .

                   Anasını kaybetmiş bir kovan normal işçi olacak bir larvayı arısütüyle beslerler,işçi arı yumurtası ana arı tarafından bırakıldığında 1.gün dik bir şekilde petek gözüne yapışıktır2.gün yana yatar3.gün  dibe yatar ve çatlar içerisinden bir kurtçuk (larva )çıkar arılar bu larvayı 4 gün arısütüyle beslerler ve bundan sonra pupa dönemine geçene kadar 10. güne kadar polen bal karışımı arı ekmeği denen bir karışımla beslerler. işte bu beslenme evrelerinde arıların yaptığı bir değişiklik işçi arı larvasını ana arı yapar oda şudur normalde 4 gün arı sütüyle beslenen işçi larvası eğer ana arı yapılacaksa arı ekmeği ile yani karışımla hiç beslenmez 9-9,5. güne kadar yani pup dönemine kadar arısütüyle beslenir,9. gün larva dikleşerek kapağına koza örer vepupa dönemine geçer arılar kozanın üstüne ek olarak mum örerler..

              Ana arı pupa dönemini tamam ladıktan sonra 16-16,5 gün sonra yüksüğün(anagözü) kapağını kuvvetli çenesiyle etrafında döne döne keserek çıkar çıktığında genelde işçi arıya göre daha hareketlidir beslenir beslenmez rakip ana ve ana adayı yüksüklerini aramaya başlar,kapalı yüksükleri görünce hemen yüksüğünyan ortasını kuvvetli çenesiyle yırtarve içerdeki pupayı çengelli olmayan(soktuğunda takılmayan)inesiyle sokar ve öldürür açık gözlere hiç dokunmaz onları işçi arılar temizlerler.eğer kovan ana arıyı oğul için yetiştirmişse arılar yeni ananın gözden çıkmasına izin vermezler kapağın arasından onu beslerler ve kapakları ayaklarıyla sıkıca tutarlar.Eski yumurtlayan ana arıbu yüksükleri bozmak ister fakat işçi arılar bunada müsaade etmezler ,yumurtlayan ana arı aniden yumurtlamayı keser ve küçülmeye başlar ve uçma kabiliyeti kazanır bu esnada gözdeki ana arı adaylarına meydan okur şöyle bir ses çıkarı zızzzzzzt  zızt zızt zızt gözlerdeki ana arılarda karşılık olarak bu meydan okumaya ş u karşılığı verirler  …kıv kıv kıv bu Allahın bir hikmetiki eski ana yüksüklerin yerini tesbit etmek için ve rakip ana olduğunu anlamak için bunu yapar eğer işçi arılar hala kendisine bu gözleri imha etmeye izin vermezseler arı kolonisinin kararıyla tesbit edilen heryaşta işçi ve eski ana arı bir sabah güneşli bir havada koloniyi, yeni bir koloni oluşturmak için(oğul)terk ederler,uzman arıcılar arıların çıkardığı bu sesleri kovanı dinleyerek duyabilir oğul olacağını anlarlar ayrıca ertesi gün oğul verecek arılar çok miktarda bal yerler ve kovanın çerçeve boşluklarına kafaları hepsi yukarda olacak şekilde hareketsiz beklerler arıcı bundanda olayı anlaya bilir.

                             Yaşlı yumurtlayan ana arı kovandan çıktıktan sonra geride kalan ana arılar çiftleşmemiş ana arılardır ve çiftleşmeden yumurta koyarsalar içlerinden erkek arı çıkar bunun için çiftleşmeleri lazımdır bunun için çiftleşme olgunluğuna erişebilmek için iyi beslenmeleri lazım dır.Kovan da kalan diğer ana arılar birbirleriyle karşılaştıklarında aniden saldırıya geçerler ve birbirlerini öldürmeye çalışırlar ilk sokan ötekini öldürür bu mücadele kovanda 1 ana arı kalana kadar devam eder,sonunda kovanda en güçlü ana arı kalır ve gözden çıktığı 6. günde çiftleşme olgunluğunu kazanmıştır, ana arı hemen çiftleşme uçuşuna çıkmaz, ilk olarak kovanı tanımak ve larva döneminden beri bağırsaklarında biriken dışkıları boşaltmak için güneşli bir günde kovandan uçar ve kovanın yerini tesbit edr ,kanatlarını güçlendirir ve kovana geri döner.Ertesi gün öğleden sonra rüzgarsız ve güneşli bir havada çiftleşme uçuşuna çıkar çiftleşme bölgesi her bölgede farklıdır buralarda erkek arılar toplanır ve yıllarca sabit kalır işte bu bölgeye ana arı girdiğinde yaydığı fenemon kokusu tüm erkek arıları harekete geçirir yerden 50 m yükseklikte havada çiftleşme olayı gerçekleşir ve ortalama 10 erkek arıyla 1 çiftleşme uçuşunda yada eğer spermatika kesesi dolmamışsa 2. bir uçuşta tamamlanır ,çiftleşen erkek arılar ölür .Ana arı kovana çiftleşme işaretiyle döner (arıcılar bunu genelde gözlemler)arılar ana arının üzerine toplanarak erkek arının çiftleşme işaretini temizlerler,ana arının karnında bir spermatika(sperm kesesi)kesesi vardır.Değişik erkek arılarla çiftleştiğinden burada spermler karışık olmaz dairesel bie düzende ana arının karnını kasmasıyla buraya dizilirler ve ana rı bu spermleri ömrü boyunca kullanır ve asla birdaha çiftleşmez.İşçi arılar ana arı kovana döndükten sonra onu 3 -4 gün arı sütüyle beslerler yoğun beslenen ana arının karnında bulunan 2 adet yumurtalık hızlıca yumurta üretmeye başlar ve 3-4 günde ana yumurtlar.Ana arı yumurtlarken evvela çerçevenin ortasından daireyi büyüterek yumurtlar ve yumurtlamadan önce  ön ayakları ile gözü ölçer eğer göz işçi arı için hazırlanmış bir gözse karnındaki spermatika kesesinden karnını kasarak bir sperm yumurtalık kanalından geçen yumurtaya gönderir ve bu yumurtadan dişi olan işçi arı çıkar ,eğer ölçtüğü göz erkek gözü ise sperm göndermez döllenmeyen bu yumurtadan erkek arı çıkar, bu sebepledirki ön ayaklarından 1i sakat olan ana arı işçi gözlerine erkek arı yumurtası bırakır veya yaşlanan,spermatika kesesinde artık sperm kalmayan,ana arıda döllenmemiş yumurta bırakır bu tür ana arıların değişmesi lazımdır 

                        Arıcının ana arıyla ilgili bilmesi gerekne bazı bilgiler vardır bunlardan en önemlisi ana arının yaşı ve buna bağlı değişen kalitesidir ana arı normalde 4-5 yıl yaşar fakat kaliteli olarak en verimli dönemi 1-2 yıldır.Çünkü ana arı yaşı ilerledikçe yumurtalıkları yorgun düşer düzgün yumurta atamaz göz atlar ve yaşıyla beraber sperm kesesindeki spermler azalır buna bağlı olarak erkek sayısında artış olur genç ana arı kolay oğula gitmez oysa yaşlı ana arı yaydığı fenemon yeterli olmadığından oğula meyleder.Bir ana arı iki yıl aynı kovanda kalırsa  üçüncü yıl büyük ihtimal oğul verir.Ana arının yaşını tesbit etmek için değişik yöntemler vardır yaşlı ana arının toraks üzerindeki tüyleri dökülmüş kanat uçları kırık ve yırtıktır kanatları düşük ve yavaş hareket eder,dağınık yumurta atar bu durumda bu ana değiştirilmelidir,bazen arı kendisi ana arıyı değiştirir ,Bunun için 3-4 yüksük yapar bunlar orta yerde bir yerdedir,oğul yüksükleri ise genelde peteğin yan ve altında olur,kovan ana arısını değişecekse yeni ana çıkıp döllenip yumurta atana kadar eski ana kovanda durur bazen ikisi birden yumurta attığı bile gözlemlenir bu olaya süper sedure denirki arıcılar bazen bu iki anayı görünce alıp yeni bir kovan yapmak ister bu yanlıştır yaşlı anayı almış olabileceklerinden yaptıkları arı gelişmez gencini alırlarsa arının ana arı değiştirme olayınıda ortadan kaldırmış olurlar.Arıcılar ana arıyırenkli boya ile veya numarayla işaretleyerek yaşını tesbit ederler not tutarak eğer boyama mümkün değilse benim kendi geliştirdiğim bir taktik var tek senelerde ana arının sol kanadının 3 te bir ucundan kesilir çift senelerdede sağ kanadı böylece 2 yaşını geçen analar değiştirildiği gibi oğul olayında 1. oğlun kaçması önlenmiş olur.Ana arı kovan kontrolünde bulunduğu petekle beraber başka boş bir kovana alınır ve kovan o şekilde kontrol edilirki çıtalar çıkarılırken ve yerine konulurken ana arının zedelenmesi veya yere düşüp zai olması önlenmiş olur zira yumurtlayan ana arı ağır olduğundan çıtadan yere düşebilir arıcıların ençok yaptıkları hata budur ,ayrıca ana arının elle tutulmaması lazımdır zira zedelenebilir veya elimizin kokusundan arılar anayı öldürebilir eğer tutmamız gerekiyorsa bunu kanadından yapmamız gerekir,Baharda bölünen kovanların anasız olanı büyük ihtimal oğulda verir onun için kaliteye ulaşmak için şu taktiği uygulayın;Kovanı böldükten 5 gün sonra kovanı açın yüksülerden uçları kapanmış olanları imha edin zira anasız kalan kovan biran önce ana arı yetiştirmek için yaşlı yumurtadan çıkıp 4 günlük olmuş larvaları seçer bunlar anasızlıktan dolayı 5 gün sonra sütle beslenip kapatılır bu ana arılar kalitesizdir çünkü yeteri kadar arı sütü ile beslenmemişlerdir,2 gün sonra kovan tekrar açılır kapanmış olan(burayı iyi anlayın yüksüklerin hepsi değil sadece uçları kapanmış olanlar)imha edilir çünkü bunlarda 2-3 günlük larvadır geride kalan açık yüksükler bırakılır çünkü bunlar 1 günlük larvalardır ve kalitelidirler.

                   Ana arı bir kovana kabul ettirilmek isteniyorsa uygulanacak yöntem şudur (ana kabul ettirmek zor olan güçlü kovanlar içindir )alt kattan üzerinde genç arılar olan bir petek kala kuluçkalık arasına bir çuval konur ana arı bu 1 çıta arıya kabul ettirilir 2-3 gün sonra yumurta atmaya başlayınca araya gazete konulur alt kattaki yüksükler imha edilir ve arılar gazeteyi kemirir ve problemsiz ana arıyı kabul etmiş olurlar.Ana arısı yeni çıkmış ve döllenmemiş kovanın yeri ve bölgesi değiştirilmez ve aynı renk kovanda yanında bulundurulmaz bu durumlar ana arının çiftleşme uçuşundan dönüşte kovanı şaşırmasına sebep olur farklı kovana girmesi onun ölümü demektir,ayrıca kovanı döllenmemiş kovan öğle sonrası açılmaz zira çiftleşme uçuşundan dönen arıya kovan arıları beklenmedik bir tepki gösterip öldürebilirlerSatın alınan bir ana arının çiftlemiş olup olmadığını eğer arılar öldürmüşse aldığımız kişiye hakkımızı sormak için yapılacak bir olay vardır ölü ana arının abdomeni (gövdenin arka kısmı)arının arka kısmına doğru ezilir spermatika kesesi dışarı çıkar bakılı içerisi süt rengindense (çünkü içerisi sperm doludu)ananın kestirilmesi arıcının suçudur eğer kesenin içi su renginde ise yani boş ise ana arı üreticisinin uçkağıtçılığını gösterir birdaha ana arı alırken aynı hataya düşmeyiz kovan %90 döllenmiş anayı kabul eder.Soru veya sorunlarınıza göre bu konuyla ilgil gelecekte grup üyelerine bilgi vereceğim şuanlık ana arı konusunu burada bitiriyorum hepinizi Allah ‘ın selamı ile selamlıyorum  

                                                      SELİM YILMAZ